Ampuller kanseri, sindirim sisteminin Vater Ampulla isimli bölgesinde meydana gelen, nadir bir kanser türüdür. Vater Ampulla denilen bölge, safra kanalı ile pankreas kanalının birleştiği ve ince bağırsağa boşaldığı yerdedir.
Ampuller kanseri sindirim sistemindeki karaciğer, ince bağırsak ve pankreas gibi diğer pek çok bölümün yakınlarında meydana gelir. Ampuller kanserinde büyüme gerçekleştiğinde diğer organlar etkilenebilir.
Ampuller kanser tedavisinde kapsamlı bir ameliyat gerekebilir. Kanseri ve kanserin geniş sağlıklı dokuyla olan sınırını ortadan kaldırmak gereklidir.
Ampuller Kanseri Belirtileri
Ampuller kanser belirtileri ve semptomları aşağıdakilerdir:
- Cilt ve gözlerde sararma (sarılık)
- Karın ağrısı
- Ateş
- Rektumdan kanama
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kilo kaybı
Ampuller Kanserinin Nedenleri
Ampuller kansere neyin sebebiyet verdiği açık olarak belli değildir.
Genel olarak hücre DNA’larında değişiklikler (mutasyonlar) geliştiğinde kanser meydana gelir. Bir hücre DNA’sı, o hücreye ne yapacağını söyleyen yönergeler içerir. Ortaya çıkan değişiklikler hücrenin kontrolsüz şekilde çoğalmasını ve normal hücrelerin ölmesinde bile yaşamaya devam etmesini söyler. Biriken hücreler bir tümör meydana getirirler. Bu tümör normal vücut dokusunu istila eden ve yok etme etkisine sahip olan bir tümördür.
Ampuller Kanseri Riski Kimlerde Görülür ?
Risk artırabilen faktörler aşağıdadır:
- Yaş
70 yaş üzerindeki yetişkinlerde Ampuller kanseri daha yaygındır.
- Erkek Olmak
Ampuller kanseri gelişme olasılığı kadınlara göre erkeklerde daha fazladır.
- Kanser Riskini Artıran Kalıtsal Sendromlar
Aile genlerinden aktarılan birtakım gen mutasyonları Ampuller kanseri riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Ampuller kanserlerinde yalnızca küçük bir yüzde kalıtsal genlerle bağlantılı şekildedir. Ampuller kanser riskini artıran kalıtsal sendromlar arasında en yaygın olanları; kalıtsal olmayan polipozis kolorektal kanser olarak da bilinen ailesel adenomatöz polipoz ve Lynch sendromudur.
Ampuller Kanser Teşhisi
Ampuller kanserinin teşhis edilebilmesinde kullanılan testler ve uygulanan prosedürler aşıdakilerdir:
- Endoskopi
Uzun ve küçük bir kamera yardımıyla sindirim sisteminin incelenmesidir. Vater ampullanın görülebilmesi için boğazdan, mideden ve ince bağırsaktan endoskop geçirilmektedir.
Endoskoptan geçirilebilecek özel cerrahi aletlerle doku örneği almak mümkündür.
Ayrıca görüntü oluşturmak için de endoskopi kullanılabilir. Mesela endoskopik ultrason, Ampuller kanseri görüntülerini yakalamada yardımcıdır.
Bunların yanı sıra endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi isimli bir prosedürle, safra kanalına boya enjekte edilebilir. Enjekte edilen boya X ışınlarında ortaya çıkar ve bu sayede safra kanalında ya da pankreatik kanalda tıkanıklıklar varsa bu tıkanıkları gösterebilir.
- Görüntüleme Testleri
Doktorlar görüntüleme testleri sayesinde kanserle ilgili daha fazla bilgiye sahip olurlar. Ayrıca kanserin Vater ampullanın ötesine yayılıp yayılmadığını görebilmek için bu testlerden faydalanırlar. Görüntüleme testleri arasında endoskopik ultrason, endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi, manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi ve bilgisayarlı tomografi ye alır. İlgili Link: Akut Radyasyon Sendromu veya Radyasyon Zehirlenmesi Nedir?
- Laboratuvarda Kanser Hücrelerinin Test Edilmesi
Herhangi bir cerrahi ya da endoskopi esnasında alınan kanser hücresi örneği, laboratuvarda analiz edilebilir. Bu sayede tedaviye ve prognoza rehber olabilecek özellikler araştırılabilir.
Ampuller Kanseri Tedavisi
Ampuller kanseri tedavi seçenekleri aşağıdakilerdir:
- Pankreas ve İnce Bağırsağı Çıkarmak İçin Cerrahi
Whipple prosedürü (pankreatikoduodenektomi), pankreasın başının yanı sıra ince bağırsağın (duodenum), safra kesesinin ve safra kanalının bir kısmının çıkarılmasını içerir. Bu prosedürde karında büyük bir kesi yapılabilir ya da birkaç küçük kesi yapılarak minimal invaziv cerrahi sağlanabilir.
- Minimal İnvaziv Cerrahi
Bazı türlerde endoskoptan (endoskopik cerrahi) geçen aletlerle kanseri çıkarmak mümkün olabilir. Çok küçük Ampuller kanserlerde ve prekanseröz tümörlerde uygulanabilen bir prosedürdür. Ancak belirli durumlarda bir seçenek olabilir.
- Kombine Kemoterapi ve Radyasyon
Kanser ilaçlarını öldürmek için kemoterapi uygulamasında ilaçlar kullanılır. Radyasyon tedavisinde ise yine kanser hücrelerinin öldürülmesi amaçlanır ve bunun için X-ışınları ve protonlar gibi enerji ışınları kullanılır. Bu iki tedavinin birlikte kullanılması Ampuller kanserler için etkili olabilir. Ameliyat öncesinde kombine şekilde kemoterapi ve radyasyon kullanılabilir. Bu sayede ameliyat esnasında kanserin tamamının çıkarılması mümkün hale gelebilir.
Kombine tedavi, ameliyat sonrasında kalmış olan kanser hücrelerinin öldürülmesinde de kullanılabilir.
- Yalnızca Kemoterapi
Kimi zaman ameliyat sonrasında kalan kanser hücrelerinin öldürülmesinde kullanılan kemoterapi, Ampuller kanseri ileri seviyede olan kişilerde, kanserin büyümesini yavaşlatmak amacıyla kullanılabilir. İlgili Link: Acil Sağlık Hizmeti Nedir?
- Ağrı ve Rahatsızlığı Azaltmak İçin Tedavi
Eğer kişiye uygun olan başka tedavi yoksa ya da uygulanan tedaviler işe yaramamışsa doktorlar kişiyi rahat ettirecek tedaviler önerebilirler. Bu uygulamalar arasında, safra kanallarına küçük bir tel örgü tüp (stent) yerleştirme ameliyatı bulunur. Stent sayesinde cildin ve gözlerin sararmasına neden olan sıvı boşaltılabilir.
Ampuller Kanseri Başa Çıkma ve Destek
Kanser teşhisi kişinin hayatını kalıcı şekilde değiştirebilen bir durumdur. Herkes, kanserin getirdiği fiziksel ve duygusal değişikliklerle baş etmeye çalışır ve bir yolunu bulur. Ancak kanser teşhisiyle ilk karşılaşmada çoğu zaman ne yapılacağı bilinemez. Çok soru olabilir ve durumla başa çıkmak oldukça zor hale gelebilir. Aşağıdaki maddeler, kanser teşhisiyle beraber ortaya çıkan değişikliklerle daha rahat baş edebilmeye yardımcı olurlar:
- Yeteri Kadar Bilgi Sahibi Olmak
Kişiler, tedavileriyle ilgili kararları daha net bir şekilde alabilmek için yeteri kadar bilgi sahibi olmalıdırlar. Doktorlarından kanserleri ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi alabilirler. Kanser hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmak tedavi kararlarının verilmesi aşamasında kişiye kolaylık sağlar.
- Arkadaş ve Aile Desteği
Kanserle başa çıkmada en önemli faktörlerden birisi yakın ilişkileri güçlü tutmaktır. Kişiler hastanede oldukları zaman aileleri ya da arkadaşları ev bakımıyla ilgilenebilirler. Ayrıca benzer şekilde başka pratik destekler sağlayabilirler. Kanserle ilgili bunalma yaşanılan zamanlarda aile ve arkadaş desteği oldukça önemlidir.
- Konuşacak Birini Bulmak
İyi bir dinleyici sayesinde umutlar ve korkular hakkında konuşulabilir. Kişiler kendilerini anlayan ve dinleyen biriyle iletişim halinde olmalıdırlar. Danışmanlar, tıbbi sosyal hizmet uzmanları, din adamları ya da kanser destek grupları yardımcı olabilirler. Kaygıların anlaşılması için böyle gruplara katılım sağlanabilir. Kişiler doktorlarından bölgedeki destek gruplarını öğrenebilirler.
